tag:blogger.com,1999:blog-22877763919704937662023-11-15T11:00:24.646-08:00Ham Kab Banenge SvaadhiinVrashabh Prasad Jainhttp://www.blogger.com/profile/09550809269124278989noreply@blogger.comBlogger2125tag:blogger.com,1999:blog-2287776391970493766.post-8825014378027916962014-04-08T01:38:00.001-07:002014-04-08T01:38:35.727-07:00Maintaining & Managing Reasonable RTI Record at PA: Managing & Maintaining Reasonable RTI Record of th...<a href="http://rtirecordmaintenance.blogspot.com/2011/04/managing-maintaining-reasonable-rti.html?spref=bl">Maintaining & Managing Reasonable RTI Record at PA: Managing & Maintaining Reasonable RTI Record of th...</a>: Whether Information Commissions or Information Commissioners are only photocopy-providers of Government documents/record?...... (Part-2) It...Vrashabh Prasad Jainhttp://www.blogger.com/profile/09550809269124278989noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2287776391970493766.post-64929005342412439652014-03-29T01:12:00.002-07:002014-03-29T01:12:31.024-07:00<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<h3 class="post-title entry-title" itemprop="name" style="background-color: white; color: #666666; font-family: 'Trebuchet MS', Trebuchet, Verdana, sans-serif; font-size: 22px; font-weight: normal; margin: 0.75em 0px 0px; position: relative;">
हम कब बनेंगे- गणतंत्र, स्वतंत्र और स्वाधीन देश के नागरिक?</h3>
<div class="post-header" style="background-color: white; color: #666666; font-family: 'Trebuchet MS', Trebuchet, Verdana, sans-serif; font-size: 11px; line-height: 1.6; margin: 0px 0px 1.5em;">
<div class="post-header-line-1">
</div>
</div>
<div class="post-body entry-content" id="post-body-3679486460637043000" itemprop="description articleBody" style="background-color: white; color: #666666; font-family: 'Trebuchet MS', Trebuchet, Verdana, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 1.4; position: relative; width: 546px;">
<div dir="ltr" trbidi="on">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt; line-height: 18.399999618530273px;">भाषा-आन्दोलन-विचार-</span><span style="font-size: 12pt; line-height: 18.399999618530273px;">1 <o:p></o:p></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="text-align: center;">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 14pt; line-height: 21.466665267944336px;">हम कब बनेंगे- गणतंत्र</span></b><b><span style="font-size: 14pt; line-height: 21.466665267944336px;">, </span></b><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 14pt; line-height: 21.466665267944336px;">स्वतंत्र और स्वाधीन देश के नागरिक</span></b><b><span style="font-size: 14pt; line-height: 21.466665267944336px;">?<o:p></o:p></span></b></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">विचार व प्रस्तुति: वृषभ प्रसाद जैन</span>, </b><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">लखनऊ</span><o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> सामान्य दृष्टि से विचार करने पर स्वाधीन</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">स्वतंत्र और गणतंत्र आदि तीनों शब्द एक ही स्थिति के परिचायक-से लगते हैं</span>; <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पर वास्तव में जब आप इन शब्दों की प्रकृति और व्युत्पत्ति-जन्य अर्थ पर विचार करते हैं</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो यह स्पष्ट होता है कि ये तीनों पर्यायवाची नहीं हैं। स्वाधीन होने में पूरी तरह स्व-आंश्रित</span> <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> होना होता है</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वहाँ अधीनता किसी की है</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो वह </span>‘<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">स्व</span>’ <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">की है</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">किसी भी दूसरी सत्ता की अधीनता वहाँ स्वीकार्य नहीं है</span>; <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जबकि स्वतंत्र में अपने स्वयं के बनाये हुए तंत्र पर चलने की बात होती है, या स्वयं के द्वारा अपने तंत्र के बनाने की बात होती है, यहाँ तंत्र के बनाने से अभिप्राय- व्यवस्था के बनाने से लिया जाना चाहिए। इसीतरह गणतंत्र शब्द भी उपर्युक्त् दोनों रूपों या अर्थों से भिन्न है। गणतंत्र में गण के द्वारा गण के लिए गण के प्रतिभागी सदस्यों के द्वारा गण के प्रतिभागी सदस्यों के तंत्र को बनाने की बात है। जब तक आप गणतंत्र की इकाई हैं या जनतंत्र की इकाई हैं</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तब तक आपको जनों के गण के अधीन रहना ही होगा। यदि आप ऐसा नहीं करते हैं</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो आप सही मायने में गणतंत्र के अनुयायी या गणतंत्र के सिपाही या गणतंत्र के सच्चे भागीदार या सच्चे नागरिक नहीं हैं। स्वतंत्रता में गणतंत्र से थोड़ा-और-आगे जाते हैं। वहाँ भी तंत्र के अधीन तो रहते हैं</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पर वह तंत्र स्वयं के द्वारा बनाया हुआ होता है और हमें उसके अधीन रहना होता है</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पर इससे भी आगे चलकर स्वाधीन स्थिति में हम पर से या किसी और से मुक्त हो चुके होते हैं और पूरी तरह </span>‘<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">स्व</span>’ <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के अधीन होते हैं</span>; <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भले</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">इस </span>‘<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">स्व</span>’ <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के प्रतिभागी कितने ही क्यों न हों!</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> हमारे देश की </span>1947<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> और </span>1951<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> की आजादी ने कुछ अंशों में गणतांत्रिक या स्वतंत्र तो हमें बनाया</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पर हम स्वाधीन अब तक न हो पाये</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बल्कि कुछ अंशों में अब पहले से और-अधिक पराधीन हो गये। अँग्रेज चले गये या अँग्रेजों को जाने के लिए हमने विवश कर दिया</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पर हम अँग्रेजियत न छोड़ पाये</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बल्कि अँग्रेजियत को हमने और-अधिक आत्मसात कर लिया</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जिसका परिणाम यह हुआ कि अब हम पहले से और-बड़े खतरे के दौर से गुजर रहे हैं और लगातार हम अपने को</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपनी चीजों को छोड़ते और भूलते चले आ रहे हैं</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जिससे अब हमारी पहचान लगभग पूरी तरह से गायब होने के कगार पर पहुँच गई है। अँग्रेजियत ने सबसे पहले अपना पहला प्रभाव हमारी संस्कृति पर आक्रमण कर डाला और हम भूल गए एक दूसरे को आदर देना</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">परस्पर सम्मान देना</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">छोटे-बड़े के अंतर को अंतर की तरह देखना</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपनी पहचान वाली वेशभूषा को पहनना</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">केवल अपने भोज्य को ही अपने भोजन के रूप में लेना</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपनी औषधियों को औषधि के रूप में मानना और जिसके परिणामस्वरूप हम देख रहे हैं अपने सामाजिक बंधनों का लड़खड़ाते होना</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">परिवार के सदस्यों का बड़ों के होते हुए भी निरन्तर चिन्ताग्रस्त रहना</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बुजुर्गों का परिवार से हटकर आश्रयहीन-सी अवस्थाओ में वृद्धाश्रमों में रहना</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अनजाने संबंधों में विवाह का होना और अटूट विश्वास के रिश्ते विवाह के होने के बाद भी पति-पत्नी के बीच में विश्वास का न रह पाना</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आदि-आदि। ये समस्याएँ हमारे भारतीय समाज का अंग कभी नहीं थीं</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पर अब हो गयी हैं</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जबकि अँग्रेज आधिकारिक रूप में हमारे यहाँ से बहुत पहले चले गये। यह-सब इसलिए है कि मानसिकता या विचार की गुलामी से हम आज तक आजाद न हो पाये।</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> आप पूरे विश्व के आकड़ों को देखें</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो ऐसे </span>10<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> देश भी नहीं है</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जिनकी मातृभाषा अँग्रेजी हो</span>,<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पर अँग्रेजी को विश्वभाषा या व्यवसाय की भाषा या पढ़े-लिखे माने-जाने की भाषा हम माने बैठे हैं। भाव यह है कि हमें यदि अँग्रेजी आती है</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो हम पढ़े-लिखे माने जाते हैं</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">यदि अँग्रेजी नहीं आती तो हम पढ़े-लिखे नहीं</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भले विषय</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">विद्याएँ या कलाएँ हमें कितनी ही क्यों न आती हों</span>, -<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">यह भारतीय समाज की कुछ अद्भुत-सी स्थिति विकसित हो गयी है और जो भीतर तक लगभग जडें जमा चुकी है़</span>,<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जिसके फलस्वरूप हम भूलते या छोड़ते जा रहे हैं</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपनी ज्ञान-धाराओं</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">विद्याओं</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कलाओं</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">शास्त्रों तक को और हम अपनी मातृभाषाओं के मातृभाषी होते हुए भी यह देख रहे हैं कि हमारी मातृभाषाओं की वाक्यात्मक संचरनाएँ भी या उनके प्रयोग भी अब हम लड़खड़ाते हुए से कर रहे हैं। इस सबसे हो यह रहा है कि जिन चीजों के लिए हम पहचाने जाते थे</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वह पहचान हमारी संकट में पड़ जा रही है। यदि अब भी हम न चेते</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो हमारी उत्तराधिकार वाली पीढि़याँ खोयी पहचान वाली होंगी और उसकी स्थिति उस तवायफ के बेटे-जैसी होगी</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जो भी उसके घर में आता है</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसमें वह अपने पिता को ढूँढने की कोशिश करता है। क्या हम चाहते हैं कि हमारी संतानें ऐसी अवस्था वाली बनें और ऐसे ही अपने-अपने पिता को ढूँढने वाली बनें। इस सबसे बचने के लिए अब सोते रहने से काम न चलेगा और युद्ध स्तर पर हमें अपनी डूबती पहचान को बचाना होगा और खोयी पहचान को पुनरुज्जीवित करना होगा व इसके साथ ही साथ हमें अपनी भारतीय मातृभाषाओं को बचाने लिए एकजुट होकर मातृभाषा-आन्दोलन चलाना होगा। इसके लिए हम आपसे प्राथमिक रूप में निम्नांकित गतिविधियों में सक्रिय भगीदारी की अपेक्षा करते हैं-</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif;">•</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">छोटे-छोटे गाँवों से लेकर संपूर्ण राष्ट्र के स्तर पर हमें एक तंत्र खड़ा करना होगा। आपसे अनुरोध है कि यदि आप गाँवों में हैं तो गाँव में</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मुहल्ले में हैं तो मुहल्ले में एक अपने तंत्र की इकाई स्थापित करते हुए क्रमशः ऊपर की ओर गाँव से बढ़कर गाँवपंचायत की ओर</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ऐसे ही मुहल्ले से बढ़कर नगर की ओर चलते हुए इकाइयाँ स्थापित करते चलें।</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif;">•</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> आप-सब जिन भारतीय भाषाओं और उनकी लिपियों में मोबाइल पर</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">इंटरनेट पर संदेश भेजा जाना संभव है</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उन्हें अपनी-अपनी मातृभाषा में या मातृभाषा से बाहर दूसरे मातृभाषी किसी भी भारतीय को संदेश भेजना हो</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो उसे भारतीय राष्ट्रभाषा हिंदी में भेजने का संकल्प लें और उसे आज से ही भेजना प्रारंभ कर दें।</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif;">•</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आप घर पर</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दुकान पर</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कार्यालय पर सारे नामपट या विज्ञापन-पट क्षेत्र-प्रधान भारतीय भाषाओं और राष्ट्रभाषा हिंदी में बदल डालें।</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif;">•</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आप अपने परिचय के लिए दिये जाने वाले व अपने विवरण को प्रस्तुत करने वाले (विजटिंग कार्ड) क्षेत्रीय भाषाओं और हिंदी में ही छपवाएँ।</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif;">•</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बाजार से वे उत्पाद लेना बंद कर दें</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जिन पर विज्ञापन अँग्रेजी में हो।</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif;">•</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आप बैंकों</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">डाकघरों आदि में अपने खातों में पहचान के दस्तखत अँग्रेजी में करना बंद करते हुए आज से ही अपनी मातृभाषा में ही करना प्रारंभ कर दें।</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif;">•</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आप रेलवे</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बस</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हवाई जहाज आदि के आरक्षण फार्म केवल क्षेत्रीय भाषाओं में ही भरें।</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif;">•</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आप अपने वाहनों के प्लेट पर लिखे जाने वाले नंबर क्षेत्रीय भाषाओं में ही लिखवाएँ।</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif;">•</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">विवाह आदि के उन सामाजिक समारोहों में जाना बंद कर दें</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जिनके निमंत्रण अँग्रेजी में आएँ।</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif;">•</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आप उन सरकारी दस्तावेजों को लेने से मना कर दें व सरकारी कार्यवाहियों में साफ कहना प्रारंभ कर दें कि हम उसी में भाग लेगें</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जिनकी भाषा</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">राष्ट्रीय या क्षेत्रीय हो</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जिससे कि हम जान सकें कि सरकार हमें क्या् निर्देश दे रही है व हमारे संबंध में क्या कार्रबाही हो रही है</span>?</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif;">•</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हम परस्पर अभिवादन</span><span lang="HI"> </span>Good Morning, Hello, Hai, Bye Bye<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> आदि में करना बंद कर दें। अभिवादन के अपने पारंपरिक तरीकों को पुष्ट करना प्रारंभ कर दें। बड़ों के सामने सिर झुकाना</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पैर छूना लगभग भूल गये हैं। बात वहीं से प्रारंभ करना शुरू कर दें।</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif;">•</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हम पारंपरिक पोशाकों को फिर से सम्मान के साथ या अपनी पहचान की पोशाक मानते हुए पहनना प्रारंभ कर दें। किन्हीं विशेष या विषम परिस्थितियों में जहाँ छूट आवश्यक है</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">गाँव के स्तर पर अपने विकल्पों के भीतर से ही विकल्प ढूँढें।</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif;">•</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पारंपरिक भोज्यवस्तु को बिना किसी कारण के न छोडें और पश्चिम से आयातित भोज्य पदार्थों का परित्याग करें तथा उनके दुष्परिणाम भी अपने आस-पड़ोस में सबको बताएँ। </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif;">•</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अपने लोकगीतों या लोकधुनों को अपने जीवन में फिर से अपनाना माँ-बाप</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">चाचा-चाची</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">दादा-दादी</span>,<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बुआ-फूफा</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भइया-भाभी</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ननद-नंदोई</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">देवर-देवरानी</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बहनों-बहनोइयों</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नाना-नानी</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मामा-मामी</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बच्चों</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भाई-भतीजों</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भानजों-भानजीओं</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बहनोतों-बहनोतियों</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नाती-पोतों</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">धेवतों-धेवतियों आदि के साथ प्रारंभ कर दें।</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif;">•</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हम संकल्प लें कि गाँव-गाँव में शत-प्रतिशत मतदान करेंगे व कराएँगे</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ताकि वास्तविक जनतांत्रिक भारत की रचना हो सके।</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif;">•</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पंचायतों</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">विधानसभाओं व संसद की सभाओं में केवल भारतीय भाषाओं या राष्ट्रभाषा हिंदी में ही कार्रबाही चलने दी जाएगी</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ताकि भारतीय जन-मानस यह पूरी तरह समझ सके कि इन सभाओं में उसके बारे में क्या कार्रबाही चल रही है</span>?</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif;">•</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हम किसी भी तरह अँग्रेजी में हमसे बात करने वाला राजनेता स्वीकार न करेंगे।</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif;">•</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">आप अपने अपने स्तर की तंत्रात्मक इकाई के भीतर या अधीन आम जन की जरूरतों व आकांक्षाओं का संग्रह करना प्रारंभ कर दें कि आम जन हमारे विभिन्न स्तरों के शासन-तं़त्र व शैक्षिक तंत्र से क्या अपेक्षाएँ व आकांक्षाएँ रखते हैं</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ताकि उन्हें पूरा करने की योजनाएँ बनाने में पूरे राष्ट्र के हर नागरिक की भागीदारी हो सके।<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif;">• </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कक्षा</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">८</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तक</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">प्रत्येक</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भारतीय</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">छात्र</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">व</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उनके</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अभिभावकों</span> <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">चाहिये</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वह</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">यदि</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हिंदी</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मातृभाषी</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उसे</span><span lang="HI"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">एक</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अन्य</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भारतीय</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भाषा</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अनिवार्य</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रूप</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">से</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">व</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">एक</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अन्य</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भारतीय</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भाषा</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ऐच्छिक</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रूप</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">से</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सीखे</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">यदि</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हिंदी</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अतिरिक्त</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अन्य</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भारतीय</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भाषा</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">मातृभाषी</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">है</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">तो</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">हिंदी</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अनिवार्य</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रूप</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">से</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">व</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">एक</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">अन्य</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भारतीय</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">भाषा</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">ऐच्छिक</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">रूप</span><span lang="HI"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">से</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सीखे।</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सरकारों</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">को</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">चाहिए</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कि</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">वे</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">इसके</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पालन</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कराने</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">के</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">लिए</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">नियम</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">बनाए</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">और</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जो</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">विद्यालय</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">इसका</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">पालन</span><span lang="HI"></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">न</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">करें</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उनके</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">विरुद्ध</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">सख्त</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">कार्रबाही</span><span lang="HI"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">की</span> <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">जाए।</span> <o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif;">•</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उपर्युक्त कार्य न करने की दिशा में शासन का विरोध करने की स्थिति में हमें शासन की ओर से लाठी-डंडा खाने तक के लिए भी तैयार रहना होगा।</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif;">•</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">इसके अलावा वे सारे कार्य भी जो हमारी पहचान के लिए हमारी स्वाधीनता के लिए आवश्यक हों</span>,<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उन्हें और जोड़ें।</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif;">•</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">गाँव-गाँव घर-घर जाकर ऊपर उल्लिखित किये जाने वाले कार्यों के लिए प्रतिज्ञा-पत्र भरवाएँ और जो न किये जाने वाले काम हैं</span>, <span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif;">उनके न किये जाने का संकल्प भी लें और लिवाएँ।<o:p></o:p></span></div>
<div align="right" class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: right; text-indent: -18pt;">
<span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;">वृषभ</span><span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;">प्रसाद</span><span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;">जैन</span><span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;">,<o:p></o:p></span></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: right;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;">बी</span><span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;">-</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;">१</span><span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;">/</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;">२३</span><span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;">सैक्टर</span><span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;">जी</span><span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;">जानकीपुरम</span><span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;">, </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;">लखनऊ</span><span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;">-</span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt;">२२६०२१</span><span lang="HI" style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"></span><span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt; line-height: 18.399999618530273px;">दूरभाष</span><span style="font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt; line-height: 18.399999618530273px;"> </span><span lang="HI" style="font-family: Mangal, serif; font-size: 12pt; line-height: 18.399999618530273px;">९४५३३२३११३</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: 15pt; line-height: 23px;">vrashabh.jain@gmail.com<o:p></o:p></span></div>
<div>
<span style="font-size: 15pt; line-height: 23px;"><br /></span></div>
</div>
</div>
</div>
Vrashabh Prasad Jainhttp://www.blogger.com/profile/09550809269124278989noreply@blogger.com0